Rehabilitacja w protezie nogi | Po amputacji - Zabiegi – Ćwiczenia – Porady
Każdy z nas, znajdując się w nowej sytuacji, potrzebuje jednej z dwóch rzeczy. Pierwszą z nich jest dobra informacja, pełna cennych wskazówek odpowiadających na pytanie „jak żyć po amputacji”. Drugą opcją, którą stawiając się w owej sytuacji „sam bym wybrał” jest prowadzenie przez naszego specjalistę od A do Z.
Poniżej widnieje skrót czynności, które zawsze wykonujemy wspólnie z pacjentami i ich rodzinami.
Co nasz specjalista zrobi dla Państwa?
Dla osób, które chcą zasięgnąć informacji przed spotkaniem polecamy przeczytanie naszego poniższego artykułu.
Lista tematów:
1. Kiedy zacząć rehabilitację, przed czy po amputacji nogi?
2. Jakie ćwiczenia są najważniejsze po amputacji nogi?
3. Kiedy zacząć bandażować kikut?
4. Alternatywa dla bandażowania kikuta?
5. Jak bandażować kikut uda?
6. Jak bandażować kikut podudzia?
7. Jak przygotować kikut do protezy nogi?
8. Bóle fantomowe po amputacji nogi
1. Kiedy zacząć rehabilitację, przed czy po amputacji nogi?
Amputacje kończyny możemy podzielić między innymi na te, które są planowane oraz nieplanowane (np. na skutek wypadku). Jeśli do amputacji nogi doszło, w skutek urazu skupimy się tylko i wyłącznie na rehabilitacji po amputacji. Jeśli amputacja jest zaplanowana, należy zastanowić się nad tzw. „rehabilitacją przedoperacyjną”. Okres rekonwalescencji po amputacji bywa różny, jeden pacjent wróci do sprawności po kilku tygodniach inny ze względu np. na towarzyszące procesy chorobowe w organizmie, może „stanąć na nogi” po kilku miesiącach. W każdym z powyższych przypadków warto zadbać o to aby przed operacją wzmocnić organizm. Takie działanie przyspieszy „dochodzenie do siebie” po operacji.
Ćwiczenia – należy wykonywać ćwiczenia około stawowe powyżej poziomu amputacji oraz ćwiczenia ogólnoustrojowe.
*zakres ćwiczeń powinien być ustalony z protetykiem, ćwicząc „na własną rękę” możemy wyrządzić sobie krzywdę.
2. Jakie ćwiczenia są najważniejsze po amputacji nogi?
Twoim ogólnym celem po amputacji, będzie szybki powrót do pełnej sprawności. Ktoś mądry powiedział „każda podróż zaczyna się od pierwszego kroku” w tym przypadku jakość „pierwszego kroku” będzie miała duże znaczenie dla całej podróży. Po amputacji najważniejszym aspektem będą ćwiczenia oraz pozycje ułożeniowe, które będą zapobiegać aby Twój kikut się nie przykurczył. Kolejno ważne aby skupić się, na sile kikuta oraz nogi przeciwnej, która będzie wykonywała cięższą pracę niż dotychczas.
Kiedy zacząć ćwiczenia ?
Rehabilitacje pooperacyjną, każdy pacjent zaczyna w innym momencie ze względu na różnorodność przypadków. Tą decyzję powinien podjąć specjalista. Ogólnie nieobciążające ćwiczenia można zacząć w niedługim czasie po operacji, nawet w łóżku szpitalnym ale zawsze pod okiem specjalisty.
Bezpieczeństwo
Najbezpieczniej jest spotkać się z naszym specjalistą po zdjęciu szwów i odbyć kurs wykonywania najważniejszych ćwiczeń.
Przykurcz kikuta
Czemu to tak ważny punkt w procesie przygotowywania się do protezy nogi? W tym miejscu użyję pewnej analogi.
Wyobraźmy sobie, że budujemy dom. To na jakiej ziemi/fundamentach go postawimy, będzie miało kluczowe znacznie na to ile lat oraz w jakim stanie dom przetrwa. Nawet najlepiej wykonany dom, będzie nic nie wart jeśli nie zadbamy o solidny fundament. Podobnie jest z protezą, którą tworzymy na mocno przykurczony kikut. Proteza nogi może kosztować kilkaset tysięcy ale bez dobrze przygotowanego fundamentu, jakim jest zadbany kikut, jej wartość będzie dużo niższa.
Ćwiczenia – należy wykonywać ćwiczenia około stawowe powyżej poziomu amputacji oraz ćwiczenia ogólnoustrojowe.
Przykładowe porady, ćwiczenia i pozycje ułożeniowe:
Amputacja uda
– zaleca się leżenie na brzuchu (rozciąganie mięśnia biodrowo-lędźwiowego)
– nie zaleca się stałego przebywania w pozycji siedzącej (utrwala ona zgięcie w stawie b-l)
– zaleca się dociskanie kikuta do podłoża w pozycji leżenia na plecach (rozciąganie mięśnia b-l)
To istotne podstawy, które możesz spokojnie wykonywać do czasu naszej konsultacji. Inne ćwiczenia wymagają poprawnego wykonania zilustrowane lub opisane, mogą bardziej zaszkodzić niż pomóc.
Amputacja podudzia
– zaleca się leżenie na plecach lub brzuchu z wyprostowanym kikutem (wyprost stawu kolanowego)
– zaleca się prostowanie stawu kolanowego podczas siedzenia na wózku itd.
– pewnym sposobem na niedopuszczenie do powstania przykurczu kolanowego jest utrzymywanie kolana w wyproście podczas siedzenia. Dla ułatwienia, można podłożyć deskę, która będzie jednocześnie pod naszym pośladkiem i kikutem.
To istotne podstawy, które możesz spokojnie wykonywać do czasu naszej konsultacji. Inne ćwiczenia wymagają poprawnego wykonania zilustrowane lub opisane, mogą bardziej zaszkodzić niż pomóc.
*zakres oraz moment rozpoczęcia ćwiczeń powinien być ustalony z protetykiem.
3. Kiedy zacząć bandażowanie kikuta?
Bandażowanie kikuta | w jakim celu?
Kikut po amputacji ma skłonności do zwiększenia swoich obwodów. Dzieje się tak za sprawą przeciwciał, krwi, chłonki, które zbiorowo napływają w miejsce amputacji nogi (mechanizm obronny Twojego organizmu). Bandażowanie ma na celu odprowadzenie nadmiaru ww. substancji do pobliskich węzłów chłonnych a stamtąd do całego organizmu. Taka czynność ma na celu ograniczenie zmniejszania się kikuta w leju protezowym.
Kiedy zacząć bandażowanie kikuta?
Zdania na ten temat są podzielone, według literatury do procesu bandażowania kikuta można przystąpić w momencie po zmianie pierwszych opatrunków. Osobiście nie posiadam wyrobionego zdania na ten temat, gdyż uważam, że do każdego przypadku należy podejść indywidualnie. Zazwyczaj zaczynam bandażowanie gdy kikut wygląda „dobrze”, a rany są „podgojone”.
*zakres oraz moment rozpoczęcia bandażowania powinien być ustalony z protetykiem prowadzącym.
4. Alternatywa dla bandażowania kikuta?
Bandażowanie kikuta | alternatywa
Na wstępie zaznaczę, że bandażowanie kikuta mimo iż nie jest najprostsze, wiedzie prym jeśli chodzi o formowanie kikuta. Poniżej przedstawię dla Ciebie gorsze i lepsze alternatywy, jakie można stosować zamiennie.
Pończocha formująca kikut | jej mówimy NIE
Promowana zwykle przez marketingowców krążących po szpitalach, którzy znają się tylko na tym jak pozyskać klienta. Jest to rodzaj pończochy kompresyjnej zakładanej na kikut. Pończocha ma kilka wad. Jest droga, bo wykonywana na miarę. Formuje kikut nierównomiernie, przez co mogą się pojawić fałdy skórne, problematyczne podczas noszenia protezy. Żeby spełniała swoje funkcje powinno się ją często wymieniać na mniejszą gdyż ma niewielki zakres tolerancji kompresji.
Lejek silikonowy/liner
Do uformowania kikuta możemy się również posłużyć dopasowanym lejkiem silikonowym lub żelowym. To rozwiązanie można rozważyć pod warunkiem, że chcemy zainwestować od ok. tysiąca złotych wzwyż w terapię uciskową. Jedną z wad tego rozwiązania jest fakt, że jeśli mamy niewygojony do końca kikut, możemy przysporzyć sobie sporych problemów. Bandażowanie bandażem elastycznym umożliwia dopływ powietrza do gojącej się rany.
*zakres moment oraz rodzaj bandażowania powinien być ustalony z protetykiem prowadzącym.
5. Jak badnażować | kikut uda
Nauka bandażowania
Najlepszym wyborem będzie nauka bandażowania przez naszego specjalistę.
Bandażowanie kikuta | jaki bandaż ?
Do bandażowania najlepiej sprawdzi się 15 cm bandaż elastyczny dostępny w aptece. Jeśli bandaż jest zbyt krótki, należy połączyć dwa bandaże.
Jak długo bandażować kikut ?
Kikut powinien być zabandażowany przez cały dzień i noc, z przerwami na zmianę opatrunku, kąpiel oraz ćwiczenia. Jeśli jesteś już umówiony na naszą konsultacje lub pobranie miary, pamiętaj aby kikut był tego dnia bandażowany aż do momentu spotkania się z protetykiem.
Bandażowanie kikuta uda:
Bandażowanie można rozpocząć albo zakończyć nad biodrami (bandaż dzięki temu mniej się zsuwa z kikuta)
Owijamy kikut na ukos (instrukcja na ilustracji)
Kikut owijamy mocno aby bandaż formował go w stożek
Bandażujemy mocno na dole, zmniejszając ucisk ku górze (stożek)
Uwaga: kikut bandażujemy mocno aby był formowany i na tyle lekko żeby nie drętwiał.
6. Jak badnażować | kikut podudzia
Nauka bandażowania
Najlepszym wyborem będzie nauka bandażowania przez naszego specjalistę.
Bandażowanie kikuta | jaki bandaż ?
Do bandażowania najlepiej sprawdzi się 15 cm bandaż elastyczny dostępny w aptece. Jeśli bandaż jest zbyt krótki, należy połączyć dwa bandaże.
Jak długo bandażować kikut ?
Kikut powinien być zabandażowany przez cały dzień i noc, z przerwami na zmianę opatrunku, kąpiel oraz ćwiczenia. Jeśli jesteś już umówiony na naszą konsultacje lub pobranie miary, pamiętaj aby kikut był tego dnia bandażowany aż do momentu spotkania się z protetykiem.
Bandażowanie kikuta podudzia:
Bandażowanie można rozpocząć albo zakończyć nad kolanem (bandaż dzięki temu mniej się zsuwa z kikuta)
Owijamy kikut na ukos (instrukcja na ilustracji)
Kikut owijamy mocno aby bandaż formował go w stożek
Bandażujemy mocno na dole, zmniejszając ucisk ku górze (stożek)